Las obciążony fitopatologicznie

Las jest dla leśników największym dobrem, a przekazanie go kolejnym pokoleniom w jak najlepszej kondycji jest dla nas sprawą priorytetową. Dlatego też jego stan zdrowotny jest przedmiotem szczególnej troski oraz uwagi wszystkich leśników. Jest to szczególnie istotne w dobie coraz bardziej dynamicznych zmian klimatycznych.
Związku z tym, w piękny jesienny dzień, 22 października 2019 roku, na terenie nadleśnictwa Wichrowo odbyła się Konferencja pod tytułem - „Uwarunkowania chorób drzew leśnych i gospodarowanie w drzewostanach obciążonych fitopatologicznie”. 
Zorganizowana została przez Oddział  Polskiego Towarzystwa Leśnego w Olsztynie - Koło przy Nadleśnictwie Wichrowo. Niewątpliwie, zarówno ważki temat jak i zaproszony  Ekspert  - Prof. dr hab. Zbigniew Sierota z Instytutu Badawczego Leśnictwa, jako główny prelegent konferencji, spowodowali, że bardzo liczne wzięli w niej udział Członkowie PTL naszego Oddziału.
W części kameralnej, po powitaniu zebranych przez gospodarza Pana mgr inż. Aleksandra Sawczuka Nadleśniczego Nadleśnictwa Wichrowo, wystąpił Przewodniczący Oddziału Pan mgr inż. Paweł Artych. Omówił cele i zadania konferencji oraz wręczył Kolegom Odznaki Honorowe naszego towarzystwa. Następnie przedstawiając cele i zadania konferencji, podkreślił, jak ważnym zagadnieniem jest na terenie Regionalnej Dyrekcji LP w Olsztynie właściwe monitorowanie i ograniczanie  szkodliwego oddziaływania na drzewostany założone na gruntach porolnych szkodliwych grzybów korzeniowych. Szczególnie, w sytuacji kiedy są nadleśnictwa, gdzie 50 i więcej procent lasów założono w pierwszym pokoleniu, na gruntach porolnych. Z czego znaczące powierzchnie również po 1989 roku, gdzie pod względem rozmiaru zalesień gruntów porolnych, RDLP w Olsztynie, była w czołówce naszego kraju.
Struktura fizyczna gleb na gruntach porolnych, czasem przez wieki, była silnie zaburzana. Również ekosystemy glebowe na terenach rolniczych uległy znacznej degradacji. Wiele gatunków organizmów przestało tam występować, zwłaszcza dotyczyło to grzybów mikoryzowych, niezwykle istotnych dla lasów. Przez co drzewa posadzone na tych obszarach miały i wciąż posiadają zauważalnie gorsze warunki środowiskowe do prawidłowego i zdrowego wzrostu. Są również znacznie bardziej podatne na oddziaływanie patogenów.
Szczegółowe uwarunkowania chorób korzeni drzew leśnych przedstawił w swoim referacie „Uwarunkowania chorób korzeni drzew leśnych” prof. dr hab. Zbigniew Sierota. Podczas ciekawej prezentacji dostaliśmy bardzo szczegółowo poinformowani o przyczynach i skutkach szkodliwej działalności huby korzeniowej i opieńki miodowej.
W części terenowej organizatorzy zaprezentowali powierzchnię drągowiny sosnowej silnie opanowanej przez hubę korzeniową z typowymi objawami tej choroby w postaci gniazd z zamierającymi drzewami. Według informacji gospodarzy na powierzchniach tych nie stosowano biologicznych preparatów, tj. grzybów antagonistycznych w stosunku do huby korzeniowej w zasiedlaniu i rozkładaniu pniaków po wyciętych chorych drzewach.
Na kolejnej powierzchni zobaczyliśmy skutki udanej przebudowy drzewostanów w postaci odnowień wypadłych gniazd z wcześniej dominującą sosną 55 lat, w bardzo silny sposób opanowanych przez hubę korzeniową.  Uwzględniając wszelkie uwarunkowania, w tym te klimatyczne, wydaje się za celowe dążenie do ograniczenia rozmnoży huby korzeniowej i opieńki miodowej w drzewostanach pierwszego i drugiego pokolenia na gruntach porolnych poprzez stosowanie zabiegów ograniczania nasilenia występowania w/w patogenów grzybowych takich jak:

Jednym z najlepszych i najefektywniejszych rozwiązań jest przebudowa drzewostanów obciążonych fitopatologicznie. Z powodzeniem stosuje się przebudowę w Nadleśnictwie Wichrowo w drzewostanach porażonych przez hubę korzeniową na gruntach porolnych.  Przebudowa ma na celu stopniowe usuwanie porażonych drzew i drzewostanów oraz sukcesywne odnawianie powierzchni gatunkami bardziej odpornymi na działania grzybów patogenicznych, jak również bardziej odpowiednich z uwagi na uwarunkowania siedliskowe.
Wielkoobszarowe choroby grzybowe drzewostanów będą stale stawiały przed leśnikami wiele wyzwań.
                                              
                                                                                                                       Aleksander Sawczuk

Bardzo poważne święto, bo co może być piękniejszego w ostatnie dni lata już z barwami pięknej leśnej jesieni jak święto naszych najmłodszych Przyjaciół Lasu z przedszkoli Miejskich Olsztyna NR 1, 13, 19, 24, 36, 39 oraz Publicznych Olsztyna NR 16 i „Promyczek”.
Początek jak zawsze w siedzibie Lasu Miejskiego Olsztyna z podziękowaniami dzieciom za zebrane żołędzie i przekazane leśnikom na dokarmianie leśnych zwierząt. Aby było jasne, żołędzie zebrano z dębów rosnących poza lasami, bo w lesie to wiadomo, każdy lubiący je, sam znajdzie. Poza słowami podziękowań od leśników nie zabrakło informacji, że żołędzie to nie tylko pokarm dla zwierząt, ale i nowy dębowy las. Po prostu w naszych lasach żyje piękny ptak sójka, która wybiera się za morze i wybrać się nie może. To ona przylatuje do miejsc dokarmiania żołędziami i je również zjada. Jednak nie tylko, bo część chowa w ściole leśnej, jako jej zapasy i potem nie o wszystkich pamięta gdzie je schowała. Wyliczono, że to może być nawet 4600 żołędzi, czyli bardzo dużo. I właśnie z tych, które ona nie znajdzie i nie zje, wiosną wyrosną piękne dęby. Z siedziby biura Lasu Miejskiego przemieściliśmy się w głąb Lasu Miejskiego do  „Parku Linowego”, gdzie dzieci uczestniczyły w warsztatach tematycznych:
 
 - Policja, – co robi i sytuacje, w których powinno się zwrócić o pomoc do policjanta, no i oczywiście sprzęt policyjny z przymiarką do samochodu policyjnego włącznie.
 
- Ochrona Leśnej Przyrody – dzieci tak jak przystało na „Przyjaciół Lasu” - bardzo dużo wiedziały o lesie. Co przejawiało się w zadawanych pytaniach o lesie prowadzącemu warsztaty. Oczywiście nie zabrakło pytań a ile lat mają te drzewa a ile Pan. Bardzo ciekawe były odpowiedzi dzieci na pytanie o leśne smakołyki, nie pominięto tu żadnego z nich. Nie zapomniano o czynnym wsparciu Światowych Dni Sprzątania Świata pod hasłem „Nie śmiecimy – sprzątamy – zmieniamy”, a w naszym kraju w bieżącym roku z inicjatywy i z udziałem Prezydenta RP „Sprzątamy w Lasach, wspólnie z Członkami Ligi Ochrony Przyrody”.
 
- Olsztyńska Szkoła Wyższa – bardzo ciekawe gry i zabawy sprawnościowe. Każde dziecko mogło wykazać się swoją zręcznością w pokonywaniu przeszkód, co było bardzo ważne w tym dość chłodnym jeszcze letnim dniu.
 
- Rebel Centrum Szkolenia KRAV-MAGA w Olsztynie – instruktor, oryginalnej izraelskiej samoobrony KRAV MAGA CLASSIC swoimi poleceniami ruchu jak szybko i skutecznie nauczyć się bronić, nie tylko skutecznie przekonywał, że twoje bezpieczeństwo zależy od Ciebie, ale mocno rozruszał fizycznie nasze przedszkolaki. Co przy panującej w tym dniu temperaturze, bardzo się przydało.
 
Do zobaczenia za rok z okazji takiej Uroczystości i w tak bardzo ważnej zdrowotnie i pięknej scenerii leśnej przyrody i w zdrowym leśnym powietrzu. No i następnej porcji świeżego leśnego powietrza i wiedzy o lesie.

Wśród zaproszonych gości, obecni byli m.in.: Arcybiskup Metropolita Warmiński Józef Górzyński, pełnomocnik wojewody warmińsko – mazurskiego Jarosław Babalski, przedstawiciel marszałka woj. warmińsko – mazurskiego Jolanta Piotrowska, Dyrektor Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Włodzimierz Serwiński oraz Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie Mariusz Orzechowski.
Spotkanie rozpoczęło się uroczystym wręczeniem srebrnych odznak Polskiego Towarzystwa Leśnego dla zasłużonych członków.  Paweł Artych, Przewodniczący Zarządu Oddziału PTL w Olsztynie odczytał adres od Janusza Dawidziuka, Przewodniczącego Zarządu Głównego PTL. Następnie zaprezentowano referaty okolicznościowe. Temat „Drzewa i las w dawnych Prusach w aspekcie kulturowym i gospodarczym” przedstawił dr Cezary Tryk. „Duchowość, a przyroda. Jak odzyskać zachwyt nad pięknem świata” omówił rektor seminarium ks. kanonik dr Hubert Tryk. Na zakończenie  prof. UWM dr hab. Jakub Borkowski poruszył najistotniejsze aspekty związane z tematem „Ochrona przyrody w środowisku Leśnym”.
Po prelekcjach przyszła pora na wspólne sadzenie drzew w ramach uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Posadzono 5 lip, które pochodziły z nasion poświęconych przez papieża Franciszka podczas ubiegłorocznej Ogólnopolskiej Pielgrzymki Leśników do Watykanu.
Zanim przystąpiono do sadzenia, Arcybiskup Metropolita Warmiński Józef Górzyński  oraz  Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie Mariusz Orzechowski podpisali certyfikat zawierający informację odnośnie pochodzenia posadzonych drzew.

W dniu 07 czerwca 2019 roku miało miejsce uroczyste otwarcie ścieżki historycznej „Uroczysko Kieraj” w Nadleśnictwie Jagiełek. W uroczystości wzięli udział: Poseł na Sejm RP Jerzy Gosiewski,  Dyrektor RDLP w Olsztynie Pan Mariusz Orzechowski,  Starosta olsztyński Pan Andrzej Abako, Wójt gminy Stawiguda Pan Michał Kontraktowicz, Przewodniczący Oddziału Regionalnego PTL w Olsztynie Pan Paweł Artych, Przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej Pan Krzysztof Kierski, Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Stawigudzie Pani Krystyna Porębska, Pan Robert Klawikowski ze Stowarzyszenia Majdy-Kręsk, nadleśniczowie oraz młodzież z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Stawigudzie.
Po odsłonięciu kamienia pamiątkowego zaproszeni goście wraz z młodzieżą wzięli udział w przejażdżce  rowerami po nowo otwartej ścieżce. Na zakończenie przygotowany został piknik edukacyjny, na którym nie zabrakło wystawy, zabaw oraz pogadanek związanych z naszą tradycją, kulturą oraz historią.